Other Talk framinggids leidt je veilig doorheen het verhitte migratiedebat

Het doel van de framinggids is om het beweegbare midden beter te bereiken. Hoe? Door met onderzoek aan te tonen welke frames het meest behulpzaam zijn wanneer we over migratie spreken. Frames zijn namelijk onderliggend aan elke boodschap en de manier hoe we ze inzetten bepaalt hoe we een groep mensen kunnen overtuigen. Het zijn denkkaders die betekenis geven aan een onderwerp: ze zeggen iets over oorzaken, gevolgen, oplossingen en morele waarden. Voorbeelden van gangbare frames over migratie zijn narratieven over vluchtelingen zoals ‘de vijandige indringers’, ‘de anonieme massa’ of ‘de onschuldige slachtoffers’.

De gids is gebaseerd op drie onderzoeken: Het marktonderzoeksbureau Ipsos bracht de opinies en attitudes in Vlaanderen tegenover vluchtelingen en migranten in kaart, het onderzoek uitgevoerd door het Instituut voor Mediastudies van de KU Leuven analyseerde de diverse frames die circuleren rond dit onderwerp en opnieuwIpsos sprak met vertegenwoordigers uit het beweegbare midden om de effecten van die verschillende narratieven over migratie te vergelijken.

Het beweegbare midden

Eerst een weergave hoe de opinies in Nederlandstalig Vlaanderen met betrekking tot migratie eruit zien. In het algemeen zien we dat de middengroep 51% bedraagt, een niet te onderschatten aantal. Zij bestaan uit bezorgde conservatieven, sceptische toeschouwers en gematigde supporters. Bezorgde conservatieven zijn overwegend negatief over migratie, maar minder extreem dan rabiate tegenstanders – ze zijn vooral gedreven door economische motieven in plaats van identiteit en cultuur. Sceptische toeschouwers staan kritisch tegenover migratie, maar zijn minder bevooroordeeld. Migranten krijgen van hen een kans, maar stellen strenge eisen in termen van integratie en het vervullen van plichten. Gematigde supporters zijn over het algemeen positief, maar zijn niet openhartig overtuigd van de voordelen van migratie. Ze zijn vaak wat meer afzijdig en zien weinig problemen. Wat dus in het algemeen opvalt is dat de negatieve opinie overheerst: er zijn meer mensen die kritisch tegenover migratie staan dan het aantal mensen die er positief over overdelen. Maar, slechts de helft heeft een zeer uitgesproken mening voor of tegen migratie.

Welke frames zijn succesvol?

Vervolgens werd er gekeken naar de frames die courant zijn om migratie te beschrijven. Voorbeelden zijn ‘botsende beschavingen’ – nieuwkomers hebben onverzoenbare waarden en normen en ze aanvaarden de regels van ons land niet, of ‘de vijandige indringer’ – nieuwkomers zijn als een paard van Troje en dragen vijandelijke bedoelingen in zich. In een ondervraging van de middengroep plaatste men daar dan counterframes tegenover om te zien welke overtuigend zijn en welke niet.

Wanneer de nadruk gelegd werd op het feit dat we allemaal mensen zijn, dan kan het beweegbare midden zich in dit basisidee terugvinden. Sterk spelen op empathie en verantwoordelijkheidszin werd positief bevonden. Ook benadrukken dat nieuwkomers bijdragen aan de samenleving, en een oplossing kunnen bieden voor een economisch probleem zoals de vergrijzing, heeft positieve effecten. Wat niet werkte om het draagvlak te vergroten was het beschrijven van vluchtelingen die uitzonderlijke prestaties doen als helden, benadrukken dat migratie nu eenmaal een beweging is van alle tijden, of de nadruk leggen op de welvaartskloof tussen Noord en Zuid.

Conclusie

Het is mogelijk om het draagvlak te vergroten met betrekking tot migratie, maar men moet zorgvuldig te werk gaan. Gebruik de juiste frames en beperk je ook niet tot één: geen enkel frame vertelt namelijk het hele verhaal. Vermijd ook cijfers over migratie: het maakt narratieven niet meer geloofwaardiger of relevanter. In plaats daarvan roept het eerder een houding van scepsis op bij de middengroep. Daarnaast zijn narratieven over taal vaak effectief, de landstaal kennen wordt vaak aangehaald als primaire voorwaarde om mee te kunnen draaien in de maatschappij. Afsluitend zien we vaak het gebruik van verontwaardiging en schaamte om uit te drukken hoe we met vluchtelingen omgaan. Maar het is niet slim om dat in te zetten, zo’n motivatie beweegt namelijk enkel de eigen achterban. Bij andere doelgroepen is schaamte een contraproductieve emotie en roept het verzet op.

Voor meer informatie met betrekking tot frames kan je de volledige gids hier downloaden!